بلوک هبلکس یکی از سبک‌ترین و کارآمدترین مصالح مورد استفاده در دیوارچینی است که به دلیل وزن کم خود بسیار محبوب است. اما این بلوک‌ها چگونه تولید می‌شوند و چه نکاتی در اجرای آنها وجود دارد؟ همچنین، این نوع بلوک‌ها دارای مزایا و معایب خاصی هستند که باید قبل از استفاده از آنها آگاه باشید. در این مقاله، قصد داریم نکات مهم در مورد اجرای هبلکس را بیان کنیم.
بلوک هبلکس چیست؟
بلوک هبلکس یا بتن هوادار اتوکلاوی با نماد AAC نوعی بتن متخلخل است که عمدتاً در ساختمان‌ها کاربرد دارد. این بلوک‌ها دارای مقاومت فشاری بالا و وزن سبک هستند. نماد AAC مخفف Autoclaved Aerated Concrete به معنای بتن هوادار اتوکلاوی است که در ادامه توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.
اجرای بلوک هبلکس
اجرای تأسیسات در سازه‌هایی که از بلوک‌های هبلکس استفاده می‌کنند، به دلیل قابلیت برش و اتصال آسان با پیچ و میخ، بسیار ساده است. این بلوک‌های پرکاربرد، عایق صوتی و حرارتی هستند، بنابراین نیازی به عایق‌بندی مجدد ندارند و در سازه‌های مختلف به وفور استفاده می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده بلوک هبلکس، سیلیس است که باعث می‌شود این بلوک در برابر حرارت عایق باشد.
ویژگی های بلوک هبلکس
بلوک هبلکس با داشتن ویژگی‌های متعدد، یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت و سازهای مختلف است. در ادامه، به بررسی مشخصات این بلوک پرداخته و هر مورد را به طور مختصر توضیح می‌دهیم.
بلوک‌های هبلکس از پودر آلومینیوم، پودر منیزیم، آهک، سیلیس و سیمان سفید ساخته می‌شوند. سیلیس به عنوان عایق حرارتی، آهک به عنوان عایق صوتی و آلومینیوم برای سبک کردن بلوک مورد استفاده قرار می‌گیرند. ابعاد معمولی بلوک‌های هبلکس 600×250×75 میلیمتر است. در صورت نیاز به ابعاد خاص، می‌توان آنها را به صورت سفارشی تولید کرد. این بلوک‌ها به راحتی قابل اره شدن و تغییر اندازه هستند.
این بلوک‌ها نسبت به سایر مصالح دیوارچینی بسیار سبک‌تر هستند. با وجود حجم بیشتر نسبت به آجر، وزن آنها کمتر است. بلوک‌های هبلکس مقاوم در برابر زلزله و آتش‌سوزی هستند. ساختمان‌های سبک‌تر عملکرد بهتری در برابر زلزله دارند زیرا نیروی زلزله حاصل ضرب ضریب زلزله در وزن سازه است. همچنین، سیلیس موجود در ترکیب این بلوک‌ها انتقال حرارت را کند می‌کند و در صورت آتش‌سوزی، آتش به سختی به بخش‌های دیگر منتقل می‌شود.
ساختار متخلخل بلوک هبلکس باعث می‌شود که این بلوک‌ها عایق صوتی و حرارتی بسیار خوبی باشند. در فصل زمستان از خروج گرما جلوگیری می‌کنند و در نتیجه محیط خانه گرم می‌ماند. همچنین، حباب‌های ریز در بلوک‌ها باعث کاهش صدا و ایجاد عایق صوتی می‌شوند.
به دلیل بزرگ‌تر بودن ابعاد بلوک‌های هبلکس نسبت به آجر، سرعت دیوارچینی افزایش می‌یابد. از نظر اقتصادی نیز به صرفه است زیرا میزان ملات مورد نیاز برای دیوارچینی با بلوک هبلکس بسیار کمتر از آجر است، به طوری که به یک چهارم کاهش می‌یابد.
بلوک‌های هبلکس وزنی در حدود 550 تا 600 کیلوگرم در هر متر مکعب دارند که نسبت به آجر بسیار کمتر است. با این حال، از نظر استحکام تقریباً با سنگ برابری می‌کنند و مقاومت خوبی در برابر عوامل مختلف دارند. این مشخصات باعث شده‌اند که بلوک‌های هبلکس به یکی از مصالح پرکاربرد و موثر در ساخت و سازهای مختلف تبدیل شوند.
اجرای بلوک هبلکس در ردیف اول
اجرای بلوک‌های هبلکس در ردیف اول نیاز به دقت و توجه ویژه‌ای دارد. مراحل زیر را برای روش اجرای بلوک هبلکس صحیح دنبال کنید:
تراز کردن رج اول:
- رج اول باید با دقت کامل و تراز اجرا شود. ابتدا امتدادهای اصلی و سپس تقاطع‌ها را کار کنید.
- زیرکار (محل چیدن بلوک‌های دیوار) را با استفاده از ملات ماسه سیمان به ضخامت 10 تا 25 میلیمتر صاف و تراز کنید.
- در دیوارهای همکف (در فاصله کمتر از 30 سانتیمتر از سطح خاک)، قبل از اجرای ملات، یک لایه عایق رطوبتی اجرا کنید.
نصب بلوک‌ها:
- پس از نصب هر بلوک، سطح آن را با برس تمیز کنید.
- سپس به سطوح عمودی بلوک چسب بزنید. ضخامت چسب باید بین 2 تا 3 میلیمتر باشد.
- برای اجرای چسب، از ماله یا کاردک دندانه‌دار استفاده کنید.
- بعد از نصب هر بلوک، تراز بودن آن را چک کنید.
- در صورت نیاز به اصلاح، با ضربات آهسته چکش لاستیکی، بلوک را در حداکثر مدت زمان 5 دقیقه پس از نصب تنظیم کنید.
با رعایت این مراحل، می‌توانید بلوک‌های هبلکس را به‌طور صحیح و با کیفیت بالا در ردیف اول نصب کنید.
روش اجرای بلوک هبلکس با بست تخت و رادیکالی
اتصالات هبلکس به دو نوع اصلی بست رادیکالی یا بست ارتجاعی و بست فلزی یا تسمه اتصال دو بلوک یا بست تخت تقسیم می‌شوند.
نحوه استفاده از بست رادیکالی (بست ارتجاعی)
برای جلوگیری از اثرات میان‌قابی در هنگام وقوع زلزله و همچنین اثرات انبساط و انقباض، دیوارهای هبلکس با فاصله حداقل دو سانتیمتر از ستون‌ها، تیرها و دیوارهای بتنی اجرا می‌شوند. این دیوارها سپس با استفاده از بست رادیکالی به سازه متصل می‌شوند. بست رادیکالی از طریق جوشکاری یا پیچ رول‌پلاک به سازه متصل می‌شود.
نحوه استفاده از بست تخت (بست فلزی یا تسمه اتصال)
برای کلاف کردن بلوک‌های هبلکس، از بست تخت استفاده می‌شود. بست تخت، تسمه‌ای از جنس گالوانیزه است که به طول‌های 20 سانتیمتر و 30 سانتیمتر تولید می‌شود. این بست در مرز مشترک بین دو بلوک هبلکس قرار می‌گیرد و با چهار عدد میخ متصل می‌شود.
مطابق با پیوست ششم آیین‌نامه 2800، استفاده از بست کرکره‌ای (میخ پلاک) که پیش‌تر برای کلاف کردن بلوک‌های هبلکس استفاده می‌شد، ممنوع شده است. مجریان باید از بست تخت (بست فلزی) استفاده کنند.
کاربرد بست‌ها در دیوارها
- دیوارهای خارجی: بست رادیکالی و بست تخت در هر دو ردیف بلوک هبلکس استفاده می‌شوند.
- دیوارهای داخلی: بست‌ها در هر سه ردیف بلوک هبلکس به‌کار می‌روند.
به طور تقریبی، برای هر مترمربع اجرای دیوار هبلکس یک عدد بست رادیکالی (بست ارتجاعی) و سه عدد بست تخت (بست فلزی) نیاز است. فاصله و تعداد شاخک‌های اتصال بست‌ها با توجه به ارتفاع سازه و نظر طراح کنترل می‌شود. با رعایت این نکات و استفاده صحیح از بست‌های رادیکالی و تخت، می‌توانید اجرای دیوار هبلکس را با استحکام و ایمنی بالا انجام کنید.
نحوه اجرای هبلکس
بلوک‌های هبلکس به دلیل سبک بودن و سهولت در اجرای آنها، محبوبیت زیادی در ساخت و ساز دارند. اما برای نصب این بلوک‌ها، نیاز به ابزار مناسب و روش‌های خاصی است که با بلوک‌های سیمانی سنتی متفاوت است. در ادامه به بررسی نحوه اتصال بلوک‌های هبلکس می‌پردازیم.
نحوه اتصال بلوک‌های هبلکس
بلوک‌های هبلکس به دو روش به یکدیگر متصل می‌شوند:
- استفاده از چسب بلوک هبلکس
- استفاده از بست و اتصالات هبلکس
- نحوه استفاده از چسب بلوک هبلکس
آماده‌سازی مواد اولیه:
- برای هر کیسه 25 کیلوگرمی چسب هبلکس، نیاز به 7 لیتر آب دارید.
ترکیب چسب و آب:
- یک کیسه از پودر چسب را با میزان آب لازم ترکیب کنید.
- با استفاده از همزن چسب، ترکیب را به خوبی هم بزنید تا حالتی یک‌دست و همگن پیدا کند.
استراحت دادن به مخلوط:
- پس از مخلوط کردن، اجازه دهید ترکیب کمی استراحت کند تا قوام پیدا کند.
- سپس مخلوط را دوباره هم بزنید تا به صورت خمیری یکپارچه درآید. اگر غلظت خمیر بالا باشد، مقداری آب اضافه کنید تا به غلظت متوسط برسد.
اجرای چسب:
خمیر آماده شده را به ضخامت 2 تا 5 میلیمتر بر روی بلوک اجرا کنید. برای کشیدن چسب بر روی بلوک و صاف کردن آن، از ماله دندانه‌دار یا کاردک شانه‌ای استفاده کنید. این ابزار در دو نوع فلزی و پلاستیکی موجود است.
بهترین روش برای اجرای چسب هبلکس، استفاده از دستگاه ملات‌ریز یا دستگاه چسب‌زن است. این دستگاه انحصارا توسط شرکت هوملکس تولید شده و چسب هبلکس را به بهترین روش بر روی بلوک‌ها پخش می‌کند. دستگاه در سایزهای مختلف تولید می‌شود که با ابعاد بلوک‌های هبلکس مطابقت دارد.
نکات مهم: در مناطق سردسیر و دمای بین صفر تا 5 درجه سانتیگراد، چسب هبلکس کارایی لازم را ندارد و باید از آب گرم استفاده کرد.
خمیر چسب تنها تا دو ساعت پس از آماده شدن قابل استفاده است. از افزودن آب به خمیر پس از دو ساعت خودداری کنید، زیرا کارایی آن کاهش می‌یابد.
مقدار چسب مورد نیاز:
مقدار چسب مورد نیاز به متراژ پروژه و ضخامت بلوک‌های هبلکس بستگی دارد. به طور کلی، برای هر متر مربع، بین 1.5 تا 4 کیلوگرم چسب مصرف می‌شود. این میزان بسته به نوع سازه، متراژ، ضخامت بلوک‌ها و آب و هوای محل پروژه متفاوت است.
سخن پایانی
اجرای هبلکس نیازمند دقت و استفاده از ابزار و مصالح مناسب است. ابتدا باید زیرسازی دیوار با ملات ماسه و سیمان به ضخامت 10 تا 25 میلیمتر انجام شود و در صورت نیاز به عایق رطوبتی، این لایه قبل از ملات اجرا گردد. در رج اول، بلوک‌ها با ملات سنتی چیده می‌شوند و تراز بودن آنها با دقت بررسی می‌شود. سپس در رج‌های بعدی، از چسب مخصوص هبلکس برای اتصال بلوک‌ها استفاده می‌شود.
چسب باید به صورت یکنواخت با ماله یا کاردک دندانه‌دار بر روی سطح بلوک‌ها اعمال گردد. برای اطمینان از استحکام و یکپارچگی دیوار، اتصالات رادیکالی و تخت به کار گرفته می‌شوند. این اتصالات به ترتیب برای جلوگیری از اثرات زلزله و کلاف کردن بلوک‌ها به کار می‌روند. در نهایت، توجه به تراز بودن هر ردیف و استفاده صحیح از چسب و اتصالات، منجر به اجرای صحیح و استاندارد دیوار هبلکس می‌شود.