وضعیت شوره زدن آجر نما یکی از موارد بسیار مهم و تاثیرگذار بر کیفیت و زیبایی آجرنما است. زیرا از آنجایی که از آجر نما در نمای ساختمان استفاده می‌شود بحث علت شوره زدن آجر نما و روشهای رفع آن نیز اهمیت زیادی دارد، که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.
شوره در چه نوع آجرهایی ایجاد می‌گردد؟
شوره در اثر ترکیبات آلی و مواد معدنی که در خاک آجر وجود دارد و بعد از تبخیر آب موجود در آجرها ایجاد می‌گردد. آجرهایی که در مواد اولیه آنها آهک وجود دارد شوره می‌زنند. وقتی آجرها شوره می‌زنند رنگ آنها به زرد، سفید، سبز و قهوه‌ای تغییر رنگ پیدا می‌کنند؛ و این مشکل علاوه بر زیبایی بر استحکام نیز تأثیر گذار است.
یکی از علل دیگر که موجب شوره آجر نما می‌شود آب مخلوط با سیمانی است که برای بندکشی آجرها استفاده می‌گردد؛ این آب به خورد آجر رفته و بعد از تبخیر شدن سبب شوره بر روی اجر می‌شود.
و از موارد دیگر که موجب شوره آجرنما می‌شود ملاتی‌ست که برای نصب آجر نما استفاده می‌شود که اگر کیفیت ملات مناسب نباشد موجب شوره زدن آجر می‌شود.
آجرنما به‌عنوان یکی از متداول‌ترین و زیباترین مصالح ساختمانی در ساخت نمای ساختمان‌ها به کار می‌رود. این مصالح به دلیل زیبایی، مقاومت و تطبیق‌پذیری با محیط، انتخابی محبوب در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی است. با این حال، یکی از مشکلاتی که می‌تواند بر ظاهر و کیفیت آجرنما تأثیر منفی بگذارد، پدیده شوره‌زدگی است. شوره‌زدگی نه تنها جلوه بصری آجرها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند پیامدهای نامطلوبی بر دوام و استحکام سازه داشته باشد. در این مقاله، به علل شوره زدن آجرنما و روشهای پیشگیری و رفع آن می‌پردازیم.
چه موادی موجب ایجاد شوره در آجرنما می‌شود؟
- سولفات پتاسیم و در اثر واکنش آجر سفال و سیمان ایجاد می‌گردد.
- نیترات که منبع آن آب ملات آجر است.
- سولفات کلسیم که منبع آن نمک خاک آجر می‌باشد.
- کربنات سدیم که از ملات بندکشی آجر بوجود می‌آید.
- کربنات پتاسیم که از ملات بندکشی آجر ایجاد می‌شود.
- هیدروکسید کلسیم که منبع آن سیمان می‌باشد.
- اکسید منگنز که منبع آجر دارد.
- اکسید آهن که در اثر تماس با آهن ایجاد می‌گردد.
انواع شوره‌های آجر
-
شوره‌های کربناتی
چنانچه برای نصب آجرنما از دوغاب و ملات‌هایی که در آن آهک وجود دارد، استفاده شود؛ بعد از تبخیر شدن آب ملات، کربناتی که در آن وجود دارد موجب ایجاد شوره می‌شود. برای پیشگیری از این نوع شوره باید از ملاتی جهت نصب آجرنما استفاده شود که میزان حداقل آهک را داشته و یا اصلاً آهک نداشته باشد.
-
شوره‌های کلروی
چنانچه جهت پاک نمودن شوره‌های کربناتی از روی آجر محلول جوهر نمک بکار رود؛ این ماده شوینده با شوره‌های آهکی موجود روی آجرها واکنش می‌دهد و شوره‌های کلرو کلسیم بوجود می‌آید که باید با آب شسته شود.
در صورت استفاده از جوهر نمک غلیظ باید پیش از شستشو، دیوار مورد نظر خشک باشد و نم زده نباشد؛ اما با این حال امکان دارد جوهر نمک بین درزهای دیوار باقی بماند و جذب آجر شود؛ و در نهایت به شکل شوره کلروی روی سطح آجر ظاهر می‌شود؛ بنابراین در این حالت باید پس از انجام کار، دیوار با آب نیز شستشو داده شود.
همچنین اگر آبی که برای تولید آجر یا برای ملات نصب یا بندکشی آجر استفاده می‌شود، کلر زیاد داشته باشد نیز موجب ایجاد شوره‌های کلروی روی آجرها می‌شود.
-
شوره‌های سولفاتی
چنانچه برای ساخت دیوار از ملات گچی و برای ساخت ملات آب سولفات‌دار استفاده شود و برای سریع‌تر شدن جذب این ملات به آن آهک نیز اضافه گردد؛ بعد از بارندگی دیوار آجری شوره‌های سولفاتی می‌زند. این مورد تا زمانی که تمام گچ موجود در دیوار به شوره تبدیل شود ادامه می‌یابد.
آجر نسوز نمای آذرخش خوشبختانه حداقل میزان جذب آب را دارد به همین دلیل نیز حداقل میزان شوره و هزینه تعمیرات و نگهداری را نیز دارد.
-
شوره‌های نیتراتی
نیترات سدیم NaNO3 یا شوره شیلی، پودری سفید یا کریستالی بی رنگ با بویی شیرین است که به شدت در آب محلول است این نوع شوره جاذب رطوبت است و رطوبت دیوار را جذب می‌نمایند و بعد از خشک شدن بشکل شوره‌های نیتراتی روی دیوار دیده می‌‍‌‌شوند. در چنین مواقعی جهت پیشگیری شوره زدن آجر بهترین کار این است که از آب تصفیه شده برای تولید آجر استفاده شود.
برای تولید آجر نما نسوز نیز به دلیل داشتن اکسید آلومینیوم، آهن و سیلیس از آب تصفیه شده استفاده می‌شود. البته این در شرایطی است که دمای پخت این نوع آجرها تا 700 درجه سانتی گراد باشد .
آجر نسوز نمای آذرخش به دلیل دمای پخت بسیار بالا (1200 درجه سانتی گراد) تمامی این نوع شوره‌های موجود در خاک نسوز در طی مراحل پخت ذوب شده و از بین می‌رود.
روش های رفع شوره آجر نما
- رفع شوره آجر نما با برس زنی
- رفع شوره آجر نما فشار آب یا واترجت
- رفع شوره آجر نما با جوهر نمک
- رفع شوره آجر نما با محلول شستشوی آجر نما
- رفع شوره آجر نما با سندبلاست
1. رفع شوره آجر نما با برس زنی
اینکار با یک برس خشک پلاستیکی یا سیمی قابل اجرا است؛ برس نباید سفت و محکم روی آجرها کشیده شود تا رد آن روی آجرها باقی بماند
2. رفع شوره آجر نما فشار آب یا واترجت
یکی از ساده‌ترین روشهای شستشوی نمای اجری برای رفع شوره روش شستشو با فشار آب یا واترجت می‌باشد که بعد از استفاده از این روش نما باید بخوبی خشک گردد زیرا آب باقی مانده ممکن است روی سطح آجر جابجا شده و دوباره شوره بزند.
3. رفع شوره آجر نما با جوهر نمک
یکی از موادی که برای تمیز کردن سطح آجرنما استفاده می‌شود، محلول جوهر نمک یا موریاتیک اسید است که با آب با نسبت 1 به 12 رقیق شده و روی سطح دیوار آجری فرچه می‌شود و باید بعد از خشک شدن نیز با آب بدون کلر شستشو داده شود؛ اگر استفاده از محلول جوهر نمک بر اساس دستورالعمل نباشد امکان تغییر رنگ آجرنما وجود دارد.
4. رفع شوره آجر نما با محلول شستشوی آجر نما
استفاده از محلول‌های شستشوی آجرنما روشی اصولی است که موجب می‌شود کپک و شوره‌های موجود روی دیوار برطرف و اجرنما تمیز و براق شود. در این روش نیز طبق دستورالعمل، محلول شستشوی روی آجر فرچه شده و سپس بعد از خشک شدن با آب شستشو داده می‌شود.
5. رفع شوره آجر نما با سندبلاست
به این روش ساب پاشی نیز گفته می‌شود که با استفاده از ذرات ریز ماسه، دیوار آجری را تمیز می‌کنند و روش اجرا اینگونه است که ماسه در دستگاه ساب پاش قرار گرفته و با استفاده از فشار جریان هوا و ماسه، دیوار آجری تمیز می‌گردد.
پس از استفاده از روشهای رفع شوره آجر نما، بهتر است روی آجرها عایق نانو آجر پوشانده شود.
سخن پایانی
شوره بیشتر در اجرهایی اتفاق می‌افتد که خاک رس موجود در آنها ناخالصی داشته باشد و یا از آب با املاح و کلردار در آنها استفاده شود و یا آبی که برای سیمان و ملات بندکشی استفاده می‌شود ناخالصی، کلر و یا آهک داشته باشد.
برای رفع شوره در آجرنما روشهای از جمله برس زنی و سندبلاست و شستشو با فشار آب، محلول جوهر نمک یا کلینرهای مخصوص آجر استفاده می‌شود.
آجر نما آذرخش به دلیل دمای پخت بالا و درصد جذب آب بسیار پایین شوره نمی زند و یا حداقل میزان شوره زدن را نسبت به سایر آجرها دارد.
شوره زدن آجرها عمدتاً به دلیل ناخالصی‌های خاک رس یا استفاده از آب حاوی املاح، کلر و آهک در ساخت و بندکشی آنها رخ می‌دهد. برای رفع شوره، روش‌هایی مانند برس‌زنی، سندبلاست و شستشو با محلول‌های اسیدی یا کلینرهای مخصوص استفاده می‌شود. در این میان، آجر نما آذرخش به دلیل دمای پخت بالا و جذب آب پایین، مقاومت بیشتری در برابر شوره‌زنی دارد و نسبت به سایر آجرها شوره کمتری ایجاد می‌کند. بنابراین، استفاده از آجر آذرخش در نماهای ساختمانی می‌تواند به کاهش شوره‌زنی و افزایش طول عمر و زیبایی سازه کمک کند.